Kiedy zacząć rozszerzanie diety dziecka?
Rozpoczęcie rozszerzania diety dziecka przypada na okres między 4., a skończonym 6. miesiącem życia dziecka. Zakres jak widzisz jest dość szeroki – nie bez powodu. Zanim rozpoczniesz rozszerzanie diety malucha musisz ocenić jego gotowość do nauki nowych, jakże niezwykle ważnych umiejętności. W niniejszym artykule poznasz stanowiska towarzystw naukowych zajmujących się żywieniem dzieci, a także oznaki gotowości do rozszerzania diety.
Od kiedy zacząć rozszerzanie diety? Zalecenia towarzystw naukowych
Zacznę trochę naukowo. Chciałabym, żebyś wiedziała dlaczego nie rozszerza się diety “tak o”. Żywienie dzieci to bardzo ważny temat i nie warto go ignorować. Kolejne nazwy mogą wydawać się przytłaczające, ale możesz pominąć czytanie całych nazw i przejść do dalszej części tekstu 🙂
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii Dziecięcej, Hepatologii i Żywienia (ESPGHAN), a także Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dziecka (PTGHiŻD) to szanowane instytucje, które na podstawie aktualnej wiedzy naukowej ustaliły zakres, w którym powinno się rozpocząć rozszerzanie diety dziecka. Zalecenia różnią się trochę między sobą, a dlaczego dowiesz się już za chwilę.
Zarówno ESPGHAN, jak i PTGHiŻD zalecają wprowadzanie pokarmów uzupełniających (czyli innych niż mleko mamy lub modyfikowane) nie wcześniej niż przed ukończeniem 17. tygodnia życia (tż.) (4. mż.) dziecka i nie później niż po ukończeniu 26. tż. (6. mż.).
Tak szeroki zakres wynika z tego, że niemowlę w wieku skończonych 4. miesięcy ma już wystarczająco dobrze rozwinięty układ pokarmowy, aby poradzić sobie z nowymi produktami. Jednak w tym czasie wiele dzieci nie jest jeszcze gotowych np. pod względem motorycznym. Niemowlęta potrzebują zazwyczaj więcej czasu i dopiero w okolicach skończonego 6. miesiąca mogą być gotowe zacząć jedzeniową przygodę.
Trochę inne stanowisko ma WHO. Wynika to z faktu, że istnieją dodatkowe zalecenia dotyczące wyłącznego karmienia piersią (kp) przez pierwsze 6. miesięcy życia dziecka. Dopiero po tym czasie (czyli po ukończeniu 6. mż.) należy rozpocząć wprowadzanie produktów uzupełniających. To zalecenie skupia się na karmieniu piersią, ale zarówno dzieci karmione mlekiem modyfikowanym (mm) lub odciągniętym mlekiem mamy (KPI) powinny być wyłącznie karmione mlekiem do ukończenia 6. mż.
Biorąc pod uwagę zalecenia ESPGHAN oraz PTGHiŻD nie jest oczywiście błędem rozpoczęcie rozszerzania diety przed skończonym 6. mż. Zgodnie z aktualną wiedzą do 6. mż. mleko kobiecie lub modyfikowane jest po prostu całkowicie wystarczające. Po tym czasie należy rozpocząć naukę jedzenia, ponieważ potrzeby żywieniowe stają się coraz większe i organizm dziecka potrzebuje czegoś nowego. PAMIĘTAJ! Do końca 1. roku życia dziecka podstawę diety powinno stanowić mleko mamy bądź modyfikowane.
Gotowość do rozszerzania diety
Wiesz już kiedy można zacząć rozszerzać dietę, ale o co chodzi z tymi oznakami gotowości?
Jak już zdążyłaś zauważyć widełki czasowe rozpoczęcia rozszerzania diety są dość szerokie. Wynika to z faktu, że każde dziecko jest inne i w różnym tempie się rozwija. Niektóre maluchy będą gotowe na rozszerzanie diety wcześniej, inne później i z każdym z nich jest prawdopodobnie wszystko ok. Dlatego spróbuj nie ulegać presji otoczenia, gdy w wieku 4. miesięcy ktoś oczekuje od Ciebie karmienia dziecka np. papkami. Jeżeli wiesz, że Twój szkrab nie jest jeszcze na to gotowy – poczekaj. Całe życie przed Wami, na pewno nauczy się jeść 🙂
Gotowość do rozszerzania diety oznacza, że dziecko jest w stanie pod względem fizjologicznym, motorycznym i poznawczym jeść posiłki inne niż mleko.
Poniżej znajdziesz listę warunków, które musi spełnić maluch, jeżeli chcesz rozpocząć rozszerzanie diety przed skończonym 6. mż.:
Oznaki gotowości do rozszerzania diety:
- Dziecko jest zainteresowane jedzeniem (sięga po jedzenie, wyciąga rączki, gdy rodzice jedzą)
To jeden z pierwszych powodów rozpoczynania rozszerzanie diety. Niestety taka oznaka nie jest wystarczająca do wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Dzieci są zafascynowane wszystkimi czynnościami jakie dzieją się wokół nich i samo zainteresowanie jedzeniem jest niewystarczające, aby rozpocząć przygodę z rozszerzaniem diety. Potrzebne jest spełnienie kolejnych punktów.
- Zniknął odruch wypychania wszystkiego z buzi
W wieku 4-6 miesięcy “przesuwa się” obszar na języku, w którym dochodzi do odruchu wymiotnego. Początkowo znajduje się on na przedniej części języka i przechodzi na tylną. Ta zmiana umożliwia pobieranie pokarmu z łyżeczki lub jedzenia odpowiednio przygotowanych kawałków. Odruch ten może się jeszcze czasem pojawiać, ale wraz z kolejnymi posiłkami będzie zanikać.
- Maluch potrafi chwytać przedmioty i kierować je do ust
Poznawanie świata przy pomocy rąk i buzi jest nieodłącznym element rozwoju dziecka. Taka umiejętność jest niezwykle ważna, aby proponowany pokarm spełnił swoją rolę – zainteresował dziecko jedzeniem, a w przyszłości zapełnił brzuszek.
- Dziecko jest w stanie stabilnie siedzieć
Ten punkt wzbudza wiele wątpliwości wśród rodziców. Wielu z nas czeka na moment, w którym dziecko przyjmie samodzielnie pozycję siedzącą, ale wiek 6. miesięcy dla wielu dzieci jest za wczesny na zdobycie takiej umiejętności. Dlatego w celu rozszerzania diety maluch nie musi samodzielnie siadać. Ważne jest, aby dziecko było zdolne stabilnie utrzymać pozycję siedzącą w odpowiednim krzesełku do karmienia lub na kolanach rodzica (nie karm dziecka w bujaczku!). Jeżeli nie jesteś pewna czy Twoje dziecko jest w stanie to zrobić – skonsultuj z fizjoterapeutą.
- Dziecko jest w stanie nauczyć się żucia i przeżuwania
Ten punkt realizowany jest w praktyce – czyli wtedy kiedy maluch ma szansę ćwiczyć żucie podczas jedzenia. Początki takiej umiejętności można zauważyć podczas podgryzania zabawek.
Jak widzisz, oznak gotowości jest wiele i tak naprawdę każda z nich jest ważna jeżeli chcesz rozpocząć rozszerzanie diety przed skończonym 6. miesiącem życia dziecka. Nie ma jednak szczególnych wskazań, aby robić to wcześniej (poza widełkami wskazanymi przez ESPGHAN i PTGHiŻD). Często uważa się, że zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka masa dziecka jest wskazaniem do rozszerzania diety przed 6. mż., ale nie jest to prawdą. Zbyt wczesne wprowadzanie pokarmów uzupełniających (gdy maluch nie jest na to gotowy) może powodować problemy z trawieniem oraz całą nauką jedzenia, a także zwiększa ryzyko niedoborów.
Rozszerzanie diety to nauka jedzenia
Pamiętaj! To nie jest tak, że wraz z pierwszym posiłkiem Twoje dziecko będzie potrafiło się najeść i nie będzie potrzebować mleka. Ba! Nawet przy 2, 3, 10, 50 posiłku może się nie najadać. Nauka jedzenia polega na patrzeniu, dotykaniu, lizaniu, gryzieniu, wypluwaniu i ostatecznie połykaniu i zapełnianiu brzuszka. Daj sobie i maluchowi czas, więcej wyrozumiałości i spokoju, a z pewnością nauczy się jeść i najadać pokarmami uzupełniającymi.
Ważne! Czasem zdarza się, że mimo skończonego 6. miesiąca życia maluch nie wykazuje wszystkich oznak gotowości. W takiej sytuacji można poczekać kilka dni, a nawet 2 tygodnie, ale raczej nie przedłużaj tego czasu. Zbyt późne wprowadzanie pokarmów uzupełniających może zwiększać ryzyko niedoborów żelaza i utrudniać proces nauki jedzenia pokarmów innych niż mleko. Jeżeli masz wątpliwości co do rozszerzania diety przy braku oznak gotowości skontaktuj się ze specjalistą – lekarzem, fizjoterapeutą, logopedą lub dietetykiem (w zależności od problemu).
A co z rozszerzaniem diety wcześniaków?
Rodzice wcześniaków mają utrudnioną sprawę jeżeli chodzi o rozszerzanie diety. Zarówno zbyt wczesne, jak i zbyt późne wprowadzenie pokarmów uzupełniających wiąże się z konsekwencjami. Zgodnie z aktualną wiedzą uznaje się, że większość dzieci urodzonych przedwcześnie gotowych jest rozpocząć rozszerzanie diety między 5., a 8. miesiącem życia (wiek urodzeniowy). Bardzo ważne jest, aby poczekać z wprowadzeniem produktów uzupełniających do ukończenia 3. miesiąca korygowanego. Każda decyzja o rozpoczęciu rozszerzania diety powinna być ustalona indywidualnie i powinna uwzględniać: wiek, stan odżywienia i gotowość dziecka (przede wszystkim rozwój motoryczny).
Podsumowanie
Rozszerzanie diety jest wyjątkowym czasem w życiu dziecka i całej rodziny. Warto podejść do niego w sposób jak najmniej stresujący. Aby tak było, niezbędna jest wiedza, dzięki której będziecie mieć pewność, że wszystko robicie tak jak należy. Dzięki temu artykułowi wiesz już kiedy rozpocząć rozszerzanie diety oraz jakie są oznaki gotowości. Teraz wystarczy dowiedzieć się, jakie produkty mogą jeść maluchy oraz jak je przygotować, aby były bezpieczne i nie stwarzały ryzyka zadławienia. O tym przeczytasz w kolejnych postach!
Leave a reply